Tại hội thảo “Hành trình chuyển đổi xanh và các giải pháp tài chính - công nghệ” do Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tổ chức ngày 20/6, các chuyên gia cho rằng việc thúc đẩy tăng trưởng xanh đang đòi hỏi một hệ thống chính sách đồng bộ, minh bạch và có thể đo lường được.
Hiện nay, mặc dù các cơ chế hỗ trợ như ưu đãi lãi suất đã được ban hành, song các doanh nghiệp vẫn gặp khó khi tiếp cận vốn xanh do thiếu khung tiêu chuẩn và hạ tầng dữ liệu ESG. Trong khi đó, các tổ chức tài chính, dù nỗ lực mở rộng các sản phẩm tài chính bền vững, cũng cần được đặt trong một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện.
DOANH NGHIỆP VẪN “KHÁT” VỐN XANH DÙ CÓ CƠ CHẾ RÕ RÀNG
Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).
Tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực cho biết việc triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án xanh là cơ hội đáng kể đối với khu vực kinh tế tư nhân. Điểm khác biệt so với gói hỗ trợ lãi suất thời kỳ Covid-19 là lần này cơ chế đã được thiết kế rõ ràng hơn. Nguồn vốn hỗ trợ sẽ chủ yếu đến từ ngân sách Nhà nước và các nguồn lực khác. Doanh nghiệp chỉ cần có dự án được tổ chức độc lập xác nhận đạt tiêu chí xanh là có thể tiếp cận chính sách.
Dù vậy, ông Lực cho rằng nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh là rất lớn trong khi khâu huy động và phân bổ nguồn lực còn nhiều hạn chế. Nếu không sớm hoàn thiện chính sách đồng bộ, doanh nghiệp sẽ tiếp tục gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn xanh, trong khi nhu cầu vốn cho tăng trưởng xanh và ứng phó biến đổi khí hậu trong giai đoạn 2022 – 2040 ước tính lên tới 368 tỷ USD.
Một trong những rào cản lớn hiện nay là sự thiếu đồng bộ trong khung pháp lý và hệ thống đánh giá ESG. Thống kê từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy đến hết quý 1/2025, dư nợ tín dụng xanh mới đạt 704.200 tỷ đồng, chiếm khoảng 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
HOÀN THIỆN TIÊU CHUẨN, DỮ LIỆU VÀ KHƠI THÔNG NGUỒN LỰC
TS. Cấn Văn Lực cho rằng so với giai đoạn trước năm 2015 hiện nay dư nợ tín dụng xanh tại Việt Nam đã tăng gấp 8 lần. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế xanh, Chính phủ và các bộ ngành cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và các hạ tầng dữ liệu.
Theo đó, TS. Cấn Văn Lực cũng đề xuất các nhóm giải pháp, bao gồm: Thay đổi về tư duy (coi chuyển đổi xanh là khoản đầu tư dài hạn, không phải chi phí); lồng ghép chiến lược xanh vào quy hoạch phát triển ở cả cấp địa phương và quốc gia; ban hành danh mục phân loại xanh (trong đó xác định rõ lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên; giao tổ chức độc lập xác nhận tiêu chuẩn xanh).
Đồng thời, thiết lập tiêu chí và công cụ đánh giá xanh; tăng cường truyền thông, khuyến khích tiêu dùng xanh, đầu tư xanh; ban hành chính sách hỗ trợ tài chính trực tiếp (như giảm thuế, phí, lãi suất; hỗ trợ chi phí xác nhận ESG; thành lập Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh)…
Các chuyên gia, doanh nghiệp thảo luận tại hội thảo.
Bên cạnh đó, theo TS. Cấn Văn Lực, trước mắt cần sớm ban hành Danh mục phân loại xanh (Green Taxonomy), thiết lập bộ tiêu chí đánh giá dự án, nhà máy và doanh nghiệp xanh. Cùng với đó là đầu tư phát triển hệ thống dữ liệu và công nghệ số để hỗ trợ đo lường, dự báo và giám sát hiệu quả chuyển đổi và khơi thông dòng vốn đầu tư và tín dụng cho kinh tế xanh.
Hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại đang đẩy mạnh cho vay dự án xanh, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Trần Long, Phó Tổng Giám đốc BIDV, cho biết ngân hàng đang tập trung xây dựng hệ sinh thái tài chính xanh toàn diện, trong đó kết hợp tín dụng ưu đãi, dịch vụ tư vấn ESG và kết nối doanh nghiệp với đối tác công nghệ.
“BIDV cam kết ưu tiên dòng vốn cho các hoạt động kinh tế xanh, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng lộ trình ESG thông qua các sản phẩm tín dụng xanh, nền tảng số và tư vấn chuyên sâu”, ông Long thông tin.
BIDV hiện là một trong những ngân hàng thương mại tiên phong phát hành trái phiếu xanh và cung cấp sản phẩm tiền gửi xanh. Tính đến cuối tháng 5/2025, ngân hàng đã giải ngân gần 81.000 tỷ đồng tín dụng xanh và huy động gần 8.500 tỷ đồng tiền gửi xanh. Ngoài ra, ngân hàng cũng hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm mở rộng nguồn vốn và tiếp cận các tiêu chuẩn tài chính bền vững.
