Chị Lê Thị Thanh Huyền (SN 1985, Hà Nội) vẫn không thể quên buổi sáng 2/10 khi chị nhận được cuộc điện thoại gấp gáp từ mẹ, nhờ đưa đi cấp cứu. Chính cuộc điện thoại nhanh chóng ấy đã cứu mẹ chị khỏi “cửa tử” của cơn đột quỵ nhồi máu não cấp.
Sáng hôm đó, khi đang chuẩn bị đi làm, chị Huyền nhận được cuộc gọi hốt hoảng từ mẹ – người phụ nữ tháo vát, mạnh mẽ, lạc quan và rất ít khi muốn phiền hà con cháu. Ở đầu dây bên kia, mẹ chị nói gấp: “Con về đưa mẹ đi cấp cứu ngay, mẹ có biểu hiện đột quỵ rồi!”.
Chị Huyền kể: “Ngay lập tức, tôi cùng em trai quay xe, chạy thẳng về nhà và gọi xe cấp cứu đưa mẹ vào Bệnh viện E – nơi gần nhất”.
Khi vừa về đến nơi, chị sững sờ vì chưa bao giờ thấy ánh mắt mẹ hoảng sợ đến thế. Bà yếu dần, nói khó, thở hổn hển, mặt đỏ bừng. Đưa vào phòng cấp cứu, huyết áp của mẹ tăng vọt lên 240–250 mmHg, bác sĩ phải lập tức can thiệp.
Chị Huyền cho biết bác sĩ cảnh báo nếu không hạ được huyết áp trong vài phút, nguy cơ tổn thương hoặc vỡ mạch máu não là rất cao. Rất may, từ lúc khởi phát đến khi nhập viện chỉ khoảng một giờ, mẹ chị vẫn còn trong “giờ vàng” để được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết. Nhờ đó, cơn đột quỵ được kiểm soát, tránh để lại di chứng nặng nề.
Mẹ chị Huyền được nhanh chóng đưa đến viện cấp cứu (Ảnh: NVCC).
Bài học về cách nhận biết sớm đột quỵ
Theo chị Huyền, mẹ chị là người rất quan tâm đến sức khỏe, thường xuyên đọc tài liệu và xem các chương trình y học để tự trang bị kiến thức. Chính điều đó giúp bà nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường và chủ động gọi cho các con.
Nhờ phát hiện đột quỵ và can thiệp sớm, sau hai tuần điều trị tích cực và phục hồi chức năng, sức khỏe của mẹ chị Huyền đã cải thiện đáng kể: đi lại được khoảng 75% bình thường, nói rõ gần như hoàn toàn.
“Dù sức khỏe của mẹ vẫn còn yếu và cần thời gian tập luyện lâu dài, nhưng tôi hiểu rằng, chỉ cần chậm trễ thêm vài phút hôm ấy, kết quả có thể đã khác” - chị Huyền chia sẻ.
Từ trải nghiệm của mình, chị Huyền mong muốn mọi người nâng cao hiểu biết và phản ứng đúng cách khi gặp trường hợp đột quỵ. Chị chia sẻ câu chuyện của mẹ trên trang mạng xã hội cá nhân. Bài viết của chị có tiêu đề "Mẹ mình đã vượt qua đột quỵ như thế nào?", đến nay có hơn 1000 lượt chia sẻ và hơn 250 bình luận.
“Tôi từng chứng kiến người quen qua đời vì sơ cứu sai khi bị đột quỵ nên rất thấm thía tầm quan trọng của xử lý ban đầu” - chị nói.
Theo chị Huyền, trong lúc chờ cấp cứu đến, cần giữ người bệnh ngồi hoặc nằm ở tư thế an toàn, kê cao đầu, đảm bảo đường thở thông thoáng, tránh để ngã hoặc va chạm. Tuyệt đối không đánh gió, không cạo gió, không chích máu đầu ngón tay – những cách truyền miệng sai lầm có thể khiến tình trạng thêm nguy hiểm.
“Thà vào viện kiểm tra nhầm còn hơn bỏ sót "giờ vàng" cấp cứu đột quỵ. Rất nhiều người đến viện quá muộn vì chủ quan nghĩ mình chỉ bị mỏi tay hay nói vấp nhẹ” - chị Huyền nói thêm.
Mẹ chị Huyền gần như phục hồi hoàn toàn sau khi được cấp cứu kịp thời (Ảnh: NVCC).
Kiến thức vàng để nhận biết sớm đột quỵ
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Mạch máu Việt Nam, cho biết: “Đột quỵ là tình trạng não bị tổn thương cấp tính do tắc hoặc vỡ mạch máu não. Mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể chết đi. Vì vậy, phát hiện càng sớm, cơ hội sống và phục hồi càng cao”.
Người dân có thể nhận biết sớm đột quỵ qua quy tắc FAST, bao gồm:
- F (Face – Gương mặt): Gương mặt có hiện tượng yếu liệt, chảy xệ hoặc mất cân đối. Khi yêu cầu cười, người bệnh chỉ cười lệch một bên.
- A (Arm – Tay): Tay yếu hoặc liệt một bên. Khi yêu cầu giơ hai tay qua đầu, một tay không thể nâng lên hoặc rơi xuống nhanh.
- S (Speech – Giọng nói): Nói khó, nói ngọng, dính chữ hoặc không thể nói trọn câu.
- T (Time – Thời gian): Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức.
Ngoài ra, các dấu hiệu cảnh báo khác có thể bao gồm: đau đầu dữ dội đột ngột không rõ nguyên nhân; chóng mặt, mất thăng bằng, khó phối hợp vận động; thay đổi hoặc suy giảm thị lực ở một hoặc hai mắt; rối loạn nhận thức, trí nhớ tạm thời.
Nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu trên, hãy đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức, không được chậm trễ dù chỉ một phút. Đột quỵ không chừa ai và chỉ có kiến thức cùng hành động kịp thời mới có thể cứu được mạng sống.
