Trong văn hóa Á Đông, người xưa luôn cẩn trọng trong việc chọn ngày lành tháng tốt để khởi sự đại sự. Một trong những mốc thời gian bị coi là “đại kỵ” chính là ngày Tứ Ly - bốn ngày cuối mỗi mùa, ngay trước các tiết Lập Xuân, Lập Hạ, Lập Thu và Lập Đông. Theo quan niệm cổ truyền, đây là thời điểm vũ trụ chuyển mùa, âm dương và ngũ hành mất cân bằng, dễ khiến con người gặp trắc trở nếu làm việc lớn. Vì thế, cưới hỏi, xuất hành, khai trương, xây cất... đều được khuyên nên tránh tuyệt đối trong ngày này. Vậy cụ thể ngày Tứ Ly là gì? Vì sao lại kiêng cữ đến vậy? Và nếu không làm việc lớn, ta nên làm gì vào ngày này để giữ bình an?
Ngày Tứ Ly là gì? Vì sao được coi là bất lợi?
Trong hệ thống tiết khí cổ truyền gồm 24 tiết khí (mỗi tiết khoảng 15 ngày), có 4 tiết khí đánh dấu sự khởi đầu của 4 mùa trong năm: Lập Xuân, Lập Hạ, Lập Thu và Lập Đông. Ngày Tứ Ly (hay còn gọi là Tứ Tuyệt) chính là ngày cuối cùng của mỗi mùa, trước các tiết khí khởi đầu mùa mới này.
Cụ thể:
- Tứ Ly mùa Xuân: Ngày trước Lập Xuân
- Tứ Ly mùa Hạ: Ngày trước Lập Hạ
- Tứ Ly mùa Thu: Ngày trước Lập Thu
- Tứ Ly mùa Đông: Ngày trước Lập Đông
Chữ “Tứ” nghĩa là bốn. Còn chữ “Ly” trong tiếng Hán có nhiều tầng nghĩa: Có thể hiểu là chia ly, rời xa, hoặc cũng có thể mang hàm nghĩa giao thoa, chuyển giao. Chính vì thế, Tứ Ly được hiểu là bốn thời điểm giao mùa, khi các yếu tố tự nhiên và trường khí xung quanh có nhiều biến động nhất.
Tại sao kiêng làm việc lớn vào ngày Tứ Ly?
Người xưa dựa vào thiên tượng và chu kỳ vận hành của trời đất để luận đoán thời cuộc và đời người. Vào thời điểm Tứ Ly - tức thời điểm chuyển giao giữa hai mùa, sự biến đổi mạnh mẽ về thời tiết, khí hậu và năng lượng tự nhiên gây ra hiện tượng mất cân bằng âm dương ngũ hành.
Trong triết lý phương Đông, âm dương ngũ hành là nền tảng tạo nên sự hài hòa trong vạn vật. Khi những yếu tố này bị xáo trộn, con người dễ gặp phải rối ren, trục trặc trong cả tinh thần, sức khỏe lẫn vận khí. Vì thế, ngày Tứ Ly được coi là ngày “không thuận thời”, không nên làm những việc mang tính khởi đầu, trọng đại.
Những việc nên kiêng kỵ trong ngày Tứ Ly
Theo dân gian, vào ngày Tứ Ly, người ta tuyệt đối tránh làm các việc lớn, đặc biệt là:
- Cưới hỏi: Vợ chồng nên tránh tổ chức hôn lễ vào ngày này để tránh những điều chẳng lành trong hôn nhân.
- Xuất hành xa, đi xa: Không nên bắt đầu hành trình dài, dễ gặp trục trặc hoặc hao tổn.
- Khai trương, mở cửa hàng: Công việc dễ rơi vào bấp bênh, khó thuận lợi.
- Động thổ, xây dựng nhà cửa: Nhiều quan niệm cho rằng đất chưa “ổn định khí”, dễ gặp vận xui nếu khởi công.
- Ký kết hợp đồng, giao dịch quan trọng: Tránh thất thoát, tranh chấp hoặc bất đồng quan điểm.
Nên làm gì vào ngày Tứ Ly?
Nếu ngày Tứ Ly không thích hợp cho việc khởi đầu thì đây lại là thời điểm lý tưởng để:
- Tĩnh tâm, nghỉ ngơi, thiền định: Hít thở sâu, sống chậm lại để cảm nhận sự chuyển mùa.
- Rà soát lại kế hoạch, điều chỉnh công việc: Tạm hoãn những việc lớn, tập trung củng cố nền tảng.
- Tránh tranh cãi, xung đột: Những cuộc đối đầu dễ khiến tình hình nghiêm trọng hơn vào thời điểm khí trường bất ổn.
- Chăm sóc sức khỏe và tâm hồn: Uống trà, đọc sách, thăm người thân – những việc nhỏ nhưng giúp nâng cao năng lượng tích cực.
Việc kiêng kỵ ngày Tứ Ly không hoàn toàn là mê tín vô căn cứ. Đây là sự đúc kết kinh nghiệm sống của người xưa, thông qua việc quan sát thời tiết, khí hậu và biến chuyển của vạn vật. Thời điểm chuyển mùa thường gắn liền với những thay đổi lớn: Mưa dầm, khí hậu cực đoan, cơ thể dễ ốm yếu, tinh thần dễ bất ổn... Việc trì hoãn những quyết định lớn trong ngày này không chỉ dựa trên niềm tin mà còn là cách giữ an toàn và chủ động về tâm thế.
Dù khoa học phát triển, nhiều người trẻ có thể xem nhẹ yếu tố tâm linh hoặc truyền thống, nhưng sự cẩn trọng trong chọn ngày giờ vẫn giữ vai trò nhất định, đặc biệt trong những sự kiện trọng đại của đời người. Hiểu rõ ngày Tứ Ly để không rơi vào thế bị động và biết sắp xếp kế hoạch cho phù hợp với dòng chuyển động của tự nhiên cũng là cách sống thuận theo lẽ trời.
Nhìn nhận từ góc độ thực tế, ngày Tứ Ly không phải ngày xấu, nhưng là ngày không nên làm việc lớn. Nó như một “khoảng lặng chuyển mùa”, giúp con người tạm dừng bước, suy ngẫm và chuẩn bị kỹ hơn cho hành trình tiếp theo. Hiểu và ứng dụng đúng tinh thần của ngày Tứ Ly không chỉ là giữ gìn truyền thống mà còn là cách sống chậm, sống sâu, và sống thuận với tự nhiên - điều mà càng hiện đại, con người lại càng cần nhớ đến.
(Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm)
