Thời gian gần đây, Chi cục Kiểm lâm TP HCM (Sở Nông nghiệp và Môi trường TP HCM) liên tục phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý nhiều trường hợp kinh doanh, tàng trữ chim cảnh và "thú cưng" độc, lạ không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp.
Điển hình là vụ xử lý 5 tiểu thương lấn chiếm lòng lề đường Thuận Kiều (phường Chợ Lớn) để bán 1.000 con chim hoang dã; hay vụ kiểm tra cửa hàng Hồng Nhung II trên đường Lê Hồng Phong (phường Vườn Lài), tạm giữ 341 con chim cảnh các loại. Mới đây nhất là đợt kiểm tra tại Chi hội chim cảnh Cầu Tre (đường Lũy Bán Bích).
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Lê Thanh Liêm, Đội trưởng Đội Kiểm lâm cơ động và Phòng cháy chữa cháy rừng số 1 (Chi cục Kiểm lâm TP HCM), cho biết lỗi vi phạm phổ biến trong các vụ việc trên là chủ hàng không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của động vật hoang dã. Toàn bộ tang vật đã được chuyển về trạm cứu hộ của kiểm lâm để xử lý theo quy định.
Lực lượng kiểm lâm kiểm tra một điểm chim cảnhẢnh: Quỳnh Trâm
Ông Liêm khuyến cáo người dân nên mua sinh vật cảnh tại các cơ sở gây nuôi hợp pháp, có bản kê lâm sản và xác nhận của cơ quan kiểm lâm. Ông nhấn mạnh: "Tùy theo nhóm động vật, các trại nuôi chỉ được phép kinh doanh thế hệ F1, F2. Tuyệt đối không được kinh doanh hay sử dụng động vật hoang dã bắt từ tự nhiên (F0)".
Về phía người chơi sinh vật cảnh, ông Lê Minh Trí, Chi hội trưởng Chi hội Chào mào Trung Sơn (Hội Ngành nghề Nông nghiệp TP HCM), bày tỏ sự đồng tình với việc xử lý các điểm kinh doanh chim từ nguồn săn bắt trái phép. Tuy nhiên, ông Trí đề xuất cần có cơ chế quản lý linh hoạt hơn đối với số chim cảnh người dân đã nuôi từ lâu. Theo ông, đây là những loài dễ sinh sản, không thuộc nhóm quý hiếm; thực tế trước đây nhiều hội thi chim cảnh được cấp phép cũng không yêu cầu giấy tờ nguồn gốc.
Lý giải về phản ứng của người dân, ông Nguyễn Quang Minh, Chi hội trưởng Chi hội Chích chòe lửa (Hội Ngành nghề Nông nghiệp TP HCM), cho rằng quy định bảo vệ động vật hoang dã dù có từ lâu nhưng ít được thực thi, công tác tuyên truyền còn hạn chế khiến nhiều người lầm tưởng đây là quy định mới, dẫn đến sự lúng túng khi bị kiểm tra.
Theo ông Minh, đa số chim cảnh hiện nay chưa có giấy tờ vì nguồn giống hợp pháp từ các cơ sở được cấp phép chỉ mới xuất hiện gần đây. Ông kiến nghị: "Đối với chim cảnh do nghệ nhân nuôi lâu năm, cơ quan chức năng nên quản lý bằng hình thức định danh, gắn mã số để kiểm soát chặt chẽ cả về nguồn gốc lẫn dịch bệnh".
Dẫn chứng từ kinh nghiệm làm giám khảo tại Thái Lan và Singapore, ông Minh cho rằng Việt Nam có thể học tập mô hình của các nước này: Vừa bảo vệ nghiêm ngặt động vật hoang dã, vừa cho phép thú chơi sinh vật cảnh tồn tại và phát triển trong khuôn khổ có kiểm soát.
