Số tiền mà Chính phủ thu được được từ việc áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu đã tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái, đạt kỷ lục 24,4 tỷ USD, trong tháng 5/2025 - tháng tròn đầu tiên mà mức thuế quan đối ứng toàn cầu 10% của Tổng thống Donald Trump có hiệu lực.
Theo dữ liệu chính thức mới từ Cục Thống kê dân số Mỹ (US Census Bureau) - một cơ quan thuộc Bộ Thương mại nước này - con số trên tăng 25% so với tháng trước, dù tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu về cơ bản không thay đổi so với tháng 4.
Thu thuế quan tăng mạnh cho thấy cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump có thể mang lại một sự bổ sung rất cần thiết cho ngân khố của Chính phủ liên bang trong bối cảnh Thượng viện Mỹ vừa phê chuẩn dự luật thuế và chi tiêu mang tính cột mốc của ông Trump.
Dự luật trên là sự gia hạn chương trình cắt giảm thuế quy mô lớn có từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump nhưng lại cắt giảm mạnh các chương trình dịch vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng cho người Mỹ có thu nhập thấp. Theo dự báo của Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), dự luật này sẽ làm thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ tăng thêm 3,4 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.
Tuy nhiên, các dữ liệu về thuế quan và nhập khẩu của Mỹ cũng cho thấy khả năng mà ở đó việc tăng thuế quan mạnh tay có thể gây biến đổi dòng chảy thương mại toàn cầu - tờ báo Financial Times nhận xét.
Lượng hàng nhập khẩu vào Mỹ từ Trung Quốc trong tháng 5 chỉ đạt 19,3 tỷ USD, giảm 21% so với tháng trước và giảm 43% so với cùng kỳ năm 2024. Điều này phản ánh sự sụt giảm đáng kể trong hoạt động thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Khi mới áp thuế quan đối ứng, ông Trump đã áp mức thuế mới là 145% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc. Thuế suất này đã giảm xuống còn 30% sau khi các quan chức Mỹ có cuộc đàm phán với các đối tác Trung Quốc tại London và Geneva. Sự sụt giảm trong thương mại Mỹ - Trung đã khiến lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ dành cho tiêu dùng trong nước tụt xuống mức thấp nhất trong 19 năm.
Trong nỗ lực định hình lại thương mại toàn cầu, ông Trump đặc biệt nhắm vào Trung Quốc. Ông coi thuế quan là cách hữu hiệu để đưa sản xuất trở lại Mỹ và tin rằng tiền thu được từ thuế quan sẽ làm cho Mỹ trở nên “rất giàu có”.
Ông Trump cũng đã nhấn mạnh rằng thu ngân sách từ thuế quan có thể làm giảm sự phụ thuộc của quốc khố vào thuế thu nhập. Nhưng trên thực tế, thu thuế quan mới chỉ tương đương khoảng 7,7% thâm hụt liên bang của tháng 5 là 316 tỷ USD.
Tuy nhiên, mức thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ biến động hàng tháng. Số tiền thu thuế quan của tháng 5 tương đương khoảng 14,5% mức thâm hụt ngân sách hàng điển hình 166 tỷ USD trong năm qua.
Thu thuế quan (màu đỏ) và thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ (màu xám) hàng tháng. Đơn vị: tỷ USD - Nguồn: US Census Bureau/FT.
Mỹ hiện đang áp dụng mức thuế quan đối ứng cơ sở 10% đối với hàng hóa từ hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Từ ngày 9/7 - khi thời hạn tạm hoãn 90 ngày kết thúc - thuế quan đối ứng có thể tăng lên mức cao hơn, dao động từ 11-50%, đối với những nước chưa có thỏa thuận với Mỹ. Hiện tại, Mỹ mới đạt thỏa thuận thương mại với Anh, Trung Quốc và Việt Nam.
Thuế suất có hiệu lực của thuế quan - tính theo mức thuế bình quân đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu dựa trên tỷ trọng của mỗi hàng hóa trong tổng kim ngạch nhập khẩu - tăng lên mức 8,8% trong tháng 5, mức cao nhất kể từ năm 1946. Đối với hàng hóa Trung Quốc, thuế suất hiệu lực đạt mức kỷ lục 48%.
Thu thuế quan hàng tháng của Mỹ từ hàng hóa Trung Quốc (màu đỏ) và từ phần còn lại của thế giới (màu xanh). Đơn vị: tỷ USD - US Census Bureau/FT.
Vào cuối tháng 5, Mỹ đã tăng gấp đôi thuế quan thép và nhôm lên 50%, và sau đó mở rộng thuế quan này sang cả các sản phẩm làm từ thép và nhôm như máy rửa bát, tủ lạnh và máy giặt.
Một phân tích của tổ chức Yale Budget Lab cho thấy nếu thuế quan như ở thời điểm ngày 16/6 vẫn duy trì và không tăng thêm sau ngày 9/7, thuế suất có hiệu lực của thuế quan Mỹ sẽ là khoảng 15%, ngay cả sau khi đã tính đến những thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng.
Tổ chức nghiên cứu này dự báo chính sách thuế quan hiện tại sẽ mang về cho Chính phủ Mỹ khoản thu 2,2 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm từ 2025-2034, sau khi đã tính đến nhiều hiệu ứng khác nhau của thuế quan đối với nền kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, do sự suy giảm dòng tiền từ thuế khác trong nền kinh tế, mức thu ròng từ thuế quan trong khoảng thời gian đó ước tính sẽ đạt khoảng 1,8 nghìn tỷ USD.
