Lẩu vốn được xem là món ăn “nhẹ” vì nhiều rau, nhiều nước. Nhưng thực tế, cách ăn lẩu trong các buổi tụ tập lại hoàn toàn khác: thịt mỡ cứ thế chất đầy bàn, các món viên chiên béo ngậy được thả liên tục vào nồi, rồi ai nấy lại vừa ăn vừa uống rượu bia. Đây là “combo” lý tưởng để đẩy gan, thận và mạch máu vào tình trạng làm việc cật lực.
Trường hợp của một bệnh nhân ở Trung Quốc mới đây là ví dụ điển hình: sau 3 ngày liên tiếp ăn lẩu, tổng cholesterol của người này đã tăng từ 180 lên 260 mg/dL, vượt ngưỡng bình thường (dưới 200 mg/dL), đồng thời phát hiện gan nhiễm mỡ.
Bác sĩ Trác Vĩ Nho, chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật của một bệnh viện ở Trung Quốc cho biết nguyên nhân chính xuất phát từ việc bệnh nhân chọn sai cách bồi bổ. Trong 3 ngày liền, bệnh nhân liên tục ăn thịt mỡ, thực phẩm nhiều dầu và muối, uống cả nước lẩu. Theo bác sĩ, những thói quen này như “đổ dầu vào mạch máu”, khiến cơ thể phải gánh chịu lượng dầu mỡ tích tụ dồn dập chỉ trong thời gian ngắn. Đây cũng là lý do khiến chỉ số máu và chức năng gan thay đổi rõ rệt.
Thịt ba chỉ, thịt bò mỡ, nội tạng động vật là những món gần như luôn có trong các buổi lẩu. Nhưng rất ít người biết rằng việc ăn liên tục những loại thịt này có thể khiến cholesterol xấu (LDL) tăng 25 – 30% chỉ trong vài ngày. LDL tăng cao khiến mảng bám dễ hình thành trong lòng mạch, làm hẹp đường máu, tăng nguy cơ cao huyết áp, đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
Với những người vốn đã có mỡ máu cao, tiểu đường, béo phì hoặc ít vận động, tác hại còn lớn hơn. Họ có thể cảm thấy đau tức ngực, mệt mỏi, khó thở sau bữa lẩu nhiều thịt.
Trong số những thói quen gây hại nhất, bác sĩ Trác cho biết uống nước lẩu là hành vi cần tránh tuyệt đối. Nước lẩu sau một thời gian nấu sẽ chứa: Lượng lớn dầu mỡ từ thịt; Muối và gia vị đậm đặc; Chất chiết xuất từ xương, da, nội tạng; Các chất hòa tan từ đồ chiên như viên thả lẩu...
Khi uống nước này vào, gan phải xử lý toàn bộ lượng chất béo và natri này. Nếu tình trạng kéo dài 2–3 ngày liên tục, gan không kịp chuyển hóa sẽ dẫn đến gan nhiễm mỡ, tăng men gan, đầy bụng, mệt mỏi. Thận cũng chịu tác động mạnh khi phải lọc lượng natri lớn, gây phù nề, tăng huyết áp hoặc cảm giác uể oải vào hôm sau.
Với người có bệnh nền như tăng huyết áp, suy thận, tiểu đường, uống nước lẩu thậm chí có thể gây biến chứng ngay lập tức.
3 nguyên tắc ăn lẩu an toàn khi tiệc tùng dày đặc
Để không biến một món ngon thành rủi ro sức khỏe, bác sĩ Trác khuyến nghị ba nguyên tắc đơn giản nhưng hiệu quả:
1. Giảm muối – chọn nước dùng trong, hạn chế lẩu cay
Các loại lẩu cay, sa tế, kim chi thường có hàm lượng muối cao. Thay vào đó, hãy chọn nước dùng thanh, ít gia vị. Giảm muối không chỉ tốt cho gan và thận mà còn giúp bạn không bị khát nước hay phù mặt vào sáng hôm sau.
2. Ăn rau trước, thịt sau – chọn thịt nạc thay vì thịt mỡ
Việc ăn rau trước tạo lớp “lót” giúp giảm hấp thụ chất béo. Khi đến phần thịt, hãy ưu tiên ức gà, cá, nạc vai, thịt bò thăn. Hạn chế ba chỉ bò, nội tạng và các món viên chiên, bởi đây là những nguồn chất béo bão hòa cao nhất trong nồi lẩu.
3. Không uống nước lẩu
Đây là nguyên tắc then chốt. Nếu rất thích vị nước dùng, bạn chỉ nên uống phần nước đầu tiên khi nồi vừa sôi và chưa cho nhiều nguyên liệu. Càng về sau, nước sẽ càng đậm muối và dầu mỡ.
Theo bác sĩ Trác, trong mùa cuối năm, nhiều người có thể ăn lẩu 3–4 buổi mỗi tuần mà không nhận ra cơ thể đang quá tải. Các dấu hiệu như đầy bụng, tăng cân nhanh, đau tức hạ sườn phải, mệt mỏi kéo dài… thường bị bỏ qua, đến khi xét nghiệm mới phát hiện men gan cao hoặc gan nhiễm mỡ.
“Lẩu là món ngon và là một phần của văn hóa ẩm thực mùa lạnh. Nhưng sự ngon miệng chỉ có ý nghĩa khi đi cùng thói quen ăn uống đúng cách”, bác sĩ nói.
Vì vậy, bước vào mùa tiệc tùng, nếu muốn tham gia nhiều cuộc vui mà vẫn giữ sức khỏe ổn định, hãy nhớ ba nguyên tắc nhỏ nhưng có tác dụng lớn. Chỉ cần điều chỉnh một chút, bạn hoàn toàn có thể thưởng thức nồi lẩu ấm nóng mà không lo để lại những “di chứng” sau kỳ nghỉ lễ.
