Không giống Mexico và Canada, EU bắt đầu bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump sau khi thuế quan 25% với nhôm và thép nhập khẩu vào Mỹ có hiệu lực ngày 12/3.
Ngay sau khi thuế quan này có hiệu lực, EU thông báo từ ngày 1/4 sẽ khôi phục gói thuế quan trả đũa với 26 tỷ euro (28,33 tỷ USD) hàng hóa Mỹ.
Đây là gói thuế quan được EU đưa ra để đáp trả thuế quan mà ông Trump áp đặt với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ khối này trong nhiệm kỳ đầu tiên và đã được tạm dừng từ nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Joe Biden. Ngoài ra, từ giữa tháng 4, EU sẽ đưa ra một gói thuế quan trả đũa mới nhằm vào hàng Mỹ.
Danh sách mặt hàng Mỹ nằm trong diện bị EU áp thuế quan trả đũa dài 99 trang, chủ yếu gồm các thực phẩm, đồ uống có cồn, kẹo cao su, thuốc lá điện tử, miếng dán nicotine, áo sơ mi nữ… cũng như các sản phẩm mang tính biểu tượng của Mỹ như xe phân khối lớn Harley-Davidson, rượu bourbon và quần jeans.
Phản ứng với động thái của EU, ngày 13/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 200% với rượu vang và rượu mạnh nhập khẩu từ khối này vào Mỹ. Ông đồng thời khẳng định sẽ tuyệt đối không xuống thang trong kế hoạch thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ.
Các động thái leo thang căng thẳng giữa hai bên làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh thương mại mới và tiếp tục đẩy mạnh đà bán tháo diễn ra suốt 3 tuần qua trên thị trường chứng khoán Mỹ. Căng thẳng thương mại cũng làm gia tăng mối lo về nguy cơ xảy ra suy thoái tại nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Chia sẻ với hãng tin CNBC, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói rằng không hiểu tại sao thị trường lại nhìn nhận tuyên bố của ông Trump nghiêm trọng như vậy. Nhưng trên thực tế, với một số bang của Mỹ, EU là một thị trường lớn.
Thuế quan tăng lên khiến giá hàng nhập khẩu Mỹ vào EU trở nên đắt đỏ hơn, khiến người tiêu dùng chuyển sang các lựa chọn thay thế rẻ hơn, từ đó dẫn tới nhu cầu giảm hoặc thậm chí có thể đánh sập thị trường của các mặt hàng Mỹ như hạnh nhân California, rượu whisky Tennessee và gương chiếu hậu Michigan.
Từ năm 2017-2019, xuất khẩu rượu whisky của bang Tennessee sang EU đã giảm từ 362 triệu USD xuống còn 220 triệu USD trong cuộc chiến thương mại đầu tiên của ông Trump. Xuất khẩu mặt hàng này vẫn ở mức thấp cho tới khi thuế quan của hai bên được dỡ bỏ trong nhiệm kỳ của ông Biden.
“Khi EU dỡ bỏ thuế quan, xuất khẩu rượu whisky của bang Tennessee tăng 42% trong năm sau đó”, ông Daniel Anthony, chủ tịch công ty Trade Partnership Worldwide, cho biết. “Lần này, khi căng thẳng giữa hai bên trở lại, các nhà xuất khẩu ở Tennessee biết rằng hoạt động xuất khẩu của họ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều doanh nghiệp Mỹ được dự báo sẽ tổn hại doanh thu khi người tiêu dùng EU chuyển sang các lựa chọn giá rẻ hơn”.
Phân tích của CNBC cho thấy bang New York và North Dakota của Mỹ có tỷ trọng lớn nhất trong số các mặt hàng nằm trong diện bị EU áp thuế quan trả đũa. Cụ thể, hàng hóa từ New York chiếm tỷ trọng 39%, North Dakota 36%, Nebraska 32%, Iowa 26% và West Virginia 26%.
Tính theo kim ngạch, một số bang ở Bờ Đông và Bờ Vịnh có cảng lớn của Mỹ là những bang có nhiều hàng hóa chịu thuế quan trả đũa của EU nhất. Các bang này gồm New Jersey, Georgia, North Carolina, South Carolina, Virginia và Texas, với nhiều mặt hàng từ thùng phuy cho đến thuốc lá, sản phẩm từ thuốc lá, đậu phộng, nước cam tươi và cam đông lạnh, dầu ăn, xe máy, máy rửa bát, quần áo, giày dép, đồ nội thất và thảm…
Trong đó, hạnh nhân California, rượu whisky Tennessee và gương chiếu hậu Michigan là những mặt hàng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do EU là khách hàng lớn nhất.
"Các tiểu bang như Tennessee và Kentucky, nơi nền kinh tế phụ thuộc lớn vào các mặt hàng xuất khẩu này, sẽ chịu áp lực nghiêm trọng”, ông Brandon Daniels, CEO công ty tư vấn quản trị rủi ro doanh nghiệp Exiger, nhận xét về thuế quan trả đũa của EU với hàng hóa Mỹ.
Năm 2024, bang Tennessee xuất khẩu khoảng 575 triệu USD rượu whisky sang EU, chiếm 66% kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của bang. Trong khi đó, California xuất khẩu 1,2 tỷ USD hạnh nhân bóc vỏ sang EU, chiếm 37% . Với Michigan, 519 triệu USD gương chiếu hậu xuất khẩu sang EU chiếm gần 50%.
Ở chiều ngược lại, máy móc và phương tiện giao thông chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các mặt hàng EU xuất khẩu sang Mỹ. Theo sau là hóa chất, hàng sản xuất khác và dược phẩm.
Theo dữ liệu từ EC, năm 2023, EU thặng dư thương mại hàng hóa là 155,8 tỷ euro với Mỹ nhưng thâm hụt 104 tỷ euro đối với dịch vụ. Tổng kim ngạch thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa Mỹ và EU năm 2023 đạt 1,6 nghìn tỷ euro. Với quy mô giao thương lớn, một cuộc chiến thương mại mới được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn tới doanh nghiệp và người tiêu dùng cả hai bên,
Trong thông báo ngày 12/3, Ủy ban châu Âu (EC) cho biết sẵn sàng đối thoại với Mỹ để tìm kiếm giải pháp cho mối quan hệ hai bên. Hai bên có khoảng 2 tuần để tiến hành các cuộc đàm phán giúp xuống thang căng thẳng.
