TS.BS Ngô Thị Kim Oanh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, nhiều nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng người có tính cách thường xuyên giận dữ, lo âu hoặc căng thẳng kéo dài có nguy cơ đột quỵ cao hơn đáng kể so với người có tâm lý ổn định. Nguyên nhân là sức khỏe não bộ và tim mạch chịu ảnh hưởng sâu sắc từ cảm xúc con người. Giận dữ và lo âu có thể làm tổn thương mạch máu.
Khi con người tức giận hoặc lo sợ, hệ thần kinh giao cảm bị kích hoạt mạnh, làm mạch máu co lại, huyết áp tăng, tim đập nhanh và hormone stress (adrenaline, cortisol) tăng cao.
“Nếu tình trạng này kéo dài, thành mạch mất tính đàn hồi, dễ hình thành mảng xơ vữa hoặc huyết khối. Đó là yếu tố trực tiếp dẫn tới tắc hoặc vỡ mạch máu não”, TS.BS Kim Oanh cho hay.
Người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu sẽ càng dễ bị đột quỵ nếu thường xuyên chịu căng thẳng tâm lý.
Người thường xuyên giận dữ, lo âu hoặc căng thẳng kéo dài có nguy cơ đột quỵ cao hơn (Ảnh minh họa).
TS.BS Kim Oanh cảnh báo: “Một số dấu hiệu cảnh báo sớm đột quỵ là huyết áp tăng đột ngột, mặt đỏ bừng, tim đập nhanh, chóng mặt, đau đầu, ù tai hay nhìn mờ thoáng qua. Nếu xuất hiện cảm giác yếu, tê nửa người hoặc nói khó, người bệnh cần đến bệnh viện ngay đây có thể là 'lời cảnh báo' của cơn đột quỵ đang đến gần”.
Trong Y học cổ truyền, cảm xúc không chỉ là biểu hiện tinh thần mà còn gắn liền với hoạt động của tạng phủ. Cụ thể: giận dữ hại Can, lo nghĩ hại Tỳ, buồn phiền hại Phế, sợ hãi hại Thận, vui mừng quá mức hại Tâm.
TS.BS Kim Oanh cho hay, người hay tức giận được xem là có “Can khí uất kết”, lâu dần sinh “Can hỏa thượng cang” khí huyết dồn lên đầu, dễ gây “phong nội động”, tức là trúng phong (đột quỵ theo cách gọi hiện nay). Khi Can khí không điều hòa, huyết ứ hình thành, gây rối loạn vận động, cảm giác và thậm chí liệt nửa người.
Những người thường xuyên đỏ mặt, mắt đỏ, dễ cáu gắt, đầu nặng, tai ù, rêu lưỡi vàng,... được Y học cổ truyền xem là biểu hiện của Can dương thượng cang, tức khí huyết nghịch lên đầu, một trạng thái tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ cao.
Không chỉ gây khởi phát, cảm xúc tiêu cực còn là yếu tố thúc đẩy tái phát đột quỵ. Sau cơn bệnh cấp tính, người bệnh thường yếu, khí huyết suy, dễ tổn thương nếu tiếp tục căng thẳng, mất ngủ hay trầm cảm.
Kiểm soát cảm xúc giảm đột quỵ
Chủ động phòng ngừa đột quỵ từ sớm là một việc vô cùng quan trọng vì đột quỵ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống, thậm chí có thể gây tử vong.
Theo TS.BS Kim Oanh để phòng và ngừa tái phát đột quỵ, điều quan trọng nhất là kiểm soát các yếu tố nguy cơ và duy trì tinh thần an nhiên. Người bệnh nên:
- Duy trì huyết áp dưới 130/80 mmHg, kiểm soát đường huyết và mỡ máu.
- Tuân thủ dùng thuốc chống kết tập tiểu cầu hoặc kháng đông theo chỉ định.
- Ăn nhạt, giảm dầu mỡ, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ như đi bộ, khí công, yoga.
Ở góc nhìn Y học cổ truyền, có thể kết hợp châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, tập dưỡng sinh để lưu thông khí huyết, giúp phục hồi vận động và ổn định tinh thần.
“Tính cách không dễ thay đổi trong một sớm một chiều, nhưng mỗi người hoàn toàn có thể học cách kiểm soát cảm xúc, nuôi dưỡng tâm an và rèn luyện lối sống lành mạnh. Đó chính là liều thuốc phòng đột quỵ hữu hiệu nhất”, TS.BS Kim Oanh nhấn mạnh.
