Không chỉ chịu trách nhiệm nâng đỡ cơ thể, bàn chân còn phản ánh rõ tình trạng tuần hoàn và chuyển hóa bên trong. Khi gan hoạt động kém hiệu quả, những rối loạn trong việc lọc máu, đào thải độc tố hay tổng hợp protein có thể bộc lộ qua các thay đổi bất thường ở chân.
Các chuyên gia cảnh báo: những dấu hiệu tưởng nhỏ này thực ra là “mật mã” cho thấy gan đang bị quá tải, thậm chí có thể là dấu hiệu sớm của ung thư gan.
1. Phù nề ở mắt cá và bàn chân cảnh báo gan “kiệt quệ”
Khi thấy bàn chân sưng to, nhất là vùng mắt cá, đừng vội đổ lỗi cho việc đi lại hay đứng lâu. Phù chân là biểu hiện điển hình của suy giảm chức năng gan nặng.
Gan yếu khiến quá trình tổng hợp albumin, loại protein giữ nước trong lòng mạch, bị gián đoạn. Dịch từ máu thoát ra ngoài, tích tụ dưới da, gây sưng phù. Ở người xơ gan, tình trạng này thường đi kèm bụng to do cổ trướng, mệt mỏi, da vàng.
Phù chân không chỉ là vấn đề thẩm mỹ, mà là dấu hiệu cho thấy gan đang rơi vào tình trạng kiệt quệ, khả năng điều hòa dịch bị rối loạn nghiêm trọng.
2. Lòng bàn chân vàng hoặc trắng bệch: dấu hiệu bilirubin tích tụ
Màu sắc bàn chân có thể nói lên rất nhiều điều. Nếu lòng bàn chân bỗng ngả vàng, nguyên nhân thường do bilirubin, chất thải được gan xử lý, tích tụ trong máu khi gan hoạt động yếu.
Ngược lại, bàn chân trắng bệch có thể phản ánh tình trạng giảm lưu lượng máu, suy giảm khả năng tạo máu hoặc tắc nghẽn mạch máu, tất cả đều liên quan đến gan suy nặng.
Nếu đi kèm các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, vàng da toàn thân, người bệnh nên đi kiểm tra chức năng gan và tầm soát ung thư gan sớm.
3. Ngứa ngáy dai dẳng ở lòng bàn chân
Ngứa không rõ nguyên nhân, đặc biệt là ở lòng bàn tay hoặc bàn chân, là triệu chứng đặc trưng của bệnh gan mạn tính.
Khi gan không còn khả năng giải độc hiệu quả, axit mật (bile acids) tích tụ trong máu và lan ra da, kích thích các thụ thể thần kinh, gây ngứa râm ran, đặc biệt nặng hơn vào ban đêm.
Tình trạng này thường gặp trong ứ mật hoặc xơ gan tiến triển âm thầm. Nếu ngứa kéo dài dù không bị dị ứng hay côn trùng cắn, đừng bỏ qua khả năng gan đang “kêu cứu”.
4. Xuất hiện sao mạch trên bàn chân
“Sao mạch” là những chấm đỏ li ti lan tỏa giống hình mạng nhện, có thể trông vô hại, nhưng lại là dấu hiệu kinh điển của tổn thương gan.
Nguyên nhân là khi gan suy yếu, estrogen trong máu không được chuyển hóa hết, làm giãn mao mạch và tạo thành các sao mạch nhỏ.
Dù không gây đau, song sự xuất hiện của sao mạch ở chân, cổ, mặt hay lưng đều là tín hiệu cho thấy gan đã bị tổn thương lâu dài, đặc biệt ở người mắc xơ gan hoặc ung thư gan.
5. Móng chân đổi màu, giòn và dễ gãy
Màu sắc và độ chắc khỏe của móng chân cũng tiết lộ nhiều điều về gan. Khi gan suy giảm, bilirubin tích tụ khiến móng chân ngả vàng, là dấu hiệu phổ biến ở người viêm gan, ứ mật hoặc xơ gan.
Ngoài ra, móng trắng nhợt, có vệt sọc trắng cho thấy thiếu máu, thiếu dưỡng chất, hậu quả của việc gan không còn khả năng dự trữ và vận chuyển vitamin, khoáng chất.
Nếu móng chân ngày càng dễ gãy, mọc chậm hoặc đổi màu bất thường, có thể gan đang gặp vấn đề về chuyển hóa và cần được kiểm tra ngay.
Bàn chân thường bị xem nhẹ trong việc đánh giá sức khỏe, nhưng thực tế lại là nơi đầu tiên “tố cáo” nhiều bệnh lý nội tạng.
Các chuyên gia gan mật khuyến cáo: khi nhận thấy các dấu hiệu như phù nề, ngứa, vàng da, sao mạch hay móng đổi màu, hãy đến bệnh viện kiểm tra men gan, siêu âm gan và tầm soát ung thư gan định kỳ.
Một lá gan khỏe mạnh sẽ giúp cơ thể lọc độc, trao đổi chất và duy trì năng lượng, còn khi gan “kiệt sức”, đôi bàn chân sẽ là nơi đầu tiên lên tiếng.
Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán và điều trị y khoa.
