Theo Điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về họ, hụi, biêu, phường như sau, họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.
Việc tổ chức hụi, họ nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật.
Trên thực tế, nhiều đối tượng thực hiện các hành vi biến tượng từ chơi hụi, bốc bát họ online để cho vay lãi nặng.
Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội vừa hoàn tất cáo trạng, truy tố bị can Đoàn Quốc Huy (SN 1993, trú tại quận Cầu Giấy) về tội "Cưỡng đoạt tài sản" và "Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự".
Trước đó, Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội đã truy tố 24 bị can liên quan đến vụ án này. Riêng Huy, sau khi bỏ trốn, đã ra đầu thú vào tháng 7 năm nay và hiện bị truy tố.
Theo cáo buộc, vào năm 2022, Nguyễn Văn Thành (tức "Thành bẹt", SN 1987) cùng nhóm bạn gồm Nguyễn Khang Nam (SN 1992), Nguyễn Quang Anh (SN 1988) và Trương Văn Thắng (SN 1996), đều trú tại Hà Nội) đã góp vốn thành lập nhóm cho vay lãi nặng nhằm thu lợi bất chính.
Nhóm này thống nhất mỗi người góp 400 triệu đồng, tổ chức cho vay theo hình thức "bốc bát họ", với thời gian vay từ 25 đến 50 ngày và lãi suất cắt trước theo tỷ lệ 10 ăn 8.
Cụ thể, tiền lãi dao động từ 4.000 đến 8.000 đồng trên mỗi triệu đồng vay, tương đương lãi suất từ 146% đến 292% mỗi năm.
Để tổ chức hoạt động cho vay lãi nặng, Nguyễn Văn Thành chỉ đạo lập nhóm chat “HCN2” trên ứng dụng Letstalk để trao đổi thông tin liên quan đến việc cho vay.
Đồng thời, Thành yêu cầu các đồng phạm Nguyễn Khang Nam, Trương Văn Thắng và Nguyễn Quang Anh lập các đại lý cấp dưới, bao gồm Tổ trưởng và các Tổ viên, để tìm kiếm khách hàng có nhu cầu vay tiền.
Cụ thể, Tổ trưởng sẽ chỉ đạo các Tổ viên đăng bài quảng cáo, tham gia các nhóm cho vay tín dụng, nợ xấu... trên Facebook để tìm kiếm thông tin và số điện thoại của khách hàng có nhu cầu vay vốn.
Khi khách đồng ý vay theo hình thức bốc bát họ, các Tổ viên yêu cầu khách hàng chụp ảnh căn cước công dân và hình ảnh địa chỉ nơi ở của họ để kiểm tra. Nếu thông tin đúng, khách hàng sẽ đủ điều kiện vay tiền.
Trong quá trình vay, khách hàng sẽ phải trả phí làm hồ sơ, tương đương với số tiền gốc của khoản vay trong một ngày, và bị cắt lãi trước.
Trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến 2023, nhóm của “Thành bẹt” đã thành lập được 5 tổ, trong đó bị can Đoàn Quốc Huy tham gia tổ 1.
Để quản lý hoạt động thu chi và nhân viên trong các tổ, Nguyễn Quang Anh đã đăng ký ba tài khoản trên trang web 1Cash.Info, một nền tảng chuyên cung cấp dịch vụ quản lý cầm đồ và cho vay tài chính, với chi phí 1,8 triệu đồng mỗi tài khoản mỗi tháng.
Các tài khoản này mang tên “Phattailoc66666”, “Phattailoc9999” và “Phattailoc99999”. Nguyễn Quang Anh đã giao các tài khoản trên trang 1Cash.Info cho 5 tổ quản lý, sử dụng chung để điều phối hoạt động cho vay.
Trong quá trình hoạt động, nếu khách hàng chậm trả nợ, các Tổ trưởng sẽ yêu cầu Tổ viên nhắc nhở. Nếu tình trạng không thay đổi, thông tin của khách hàng sẽ được báo lên nhóm chat “HCN2” để “Nhóm sáng lập” nắm bắt.
Lúc này, Nguyễn Văn Thành, Nguyễn Khang Nam, Trương Văn Thắng và Nguyễn Quang Anh sẽ chỉ đạo các Tổ trưởng cử nhân viên đến đòi nợ bằng thủ đoạn ném mắm tôm và dầu luyn vào nhà khách hàng, nhằm đe dọa và ép họ phải trả nợ.
Trong đường dây này, Nguyễn Văn Thành giữ vai trò cầm đầu, quản lý toàn bộ hoạt động cho vay lãi nặng.
“Nhóm sáng lập” bao gồm Thành và ba đồng phạm, đưa ra tỷ lệ phân chia lợi nhuận với các cấp dưới.
Cụ thể, “Nhóm sáng lập” được hưởng 25% tổng số tiền thu lãi sau khi trừ chi phí, bao gồm tiền thuê nhà, tiền thuê tài khoản trên 1Cash.Info và tiền lương trả cho các Tổ trưởng, nhân viên.
Các Tổ trưởng nhận lương 7 triệu đồng/tháng và hưởng 5% tổng số tiền lãi thu được từ khách hàng do tổ mình quản lý.
Các Tổ viên, trong đó có Đoàn Quốc Huy, nhận lương 5 triệu đồng/tháng và được hưởng phần tiền thu từ phí làm hồ sơ của khách hàng, tính theo số tiền gốc và lãi mà khách phải trả trong 1 ngày đối với tổng số tiền vay.
Đây là khoản thu ngoài, không tính vào số tiền vay thực tế.
Nhóm của Thành đã cho hàng chục người vay tiền với lãi suất rất cao, nhưng vì nhiều nạn nhân từ chối khai báo, chỉ có 45 trường hợp được xác định.
Theo cáo buộc, từ ngày 6/3/2023 đến cuối tháng 12/2023, Đoàn Quốc Huy đã cùng đồng bọn cho 16 khách vay tiền theo hình thức bốc bát họ, với lãi suất từ 146% đến 292%/năm, tổng số tiền vay lên tới 520 triệu đồng, thu lợi bất chính hơn 205 triệu đồng.
Trong đó, Huy đã nhận được hơn 3,1 triệu đồng từ phí làm hồ sơ và 50 triệu đồng tiền lương trong 10 tháng. Tổng cộng, Huy thu lợi bất chính hơn 53 triệu đồng.
Theo chuyên gia, hoạt động chơi hụi, họ bản chất không vi phạm pháp luật, mà chỉ bị nghiêm cấm nếu người chơi lợi dụng hình thức này để che giấu hoạt động cho vay nặng lãi, lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Pháp luật quy định cụ thể mức lãi suất của họ, hụi, biêu, phường phải tuân theo mức lãi suất được quy định trong luật dân sự là không vượt quá 20%/năm và cũng nghiêm cấm những hình thức cho vay nặng lãi (hay còn gọi là tín dụng đen) núp bóng dưới danh nghĩa các nhóm họ, hụi.
